Ustawodawca 7 listopada 2019 r. częściowo usunął z procedury cywilnej tzw. fikcję doręczeń. Wcześniej w przypadku nie podjęcia przez adresata pozwu, po upływie 14 dni awizowania, co do zasady traktowany był on jako doręczony. Często zdarzało się, że adresat nie mieszkał już pod wskazanym adresem, przebywał na urlopie lub mimo, że mieszkał to z różnych przyczyn nie odebrał kierowanego do niego listy. Oczywiście pozwany nie był pozbawiony w takiej sytuacji obrony swoich praw ale najczęściej dowiadywał się o sprawie dopiero od komornika, który prowadził już egzekucję przeciwko niemu.
Od 7 listopada 2019 r. adresat pozwu co do zasady powinien odebrać pismo w przeciwnym razie powód zostanie zobowiązany do doręczenie pisma za pośrednictwem komornika sądowego. Stanowi o tym art. 139 (1) kpc:
„§ 1. Jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie z art. 139 § 1 zdanie drugie, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających i nie ma zastosowania art. 139 § 2-3(1) lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika”.
W praktyce sąd wzywa powoda do doręczenie pozwu za pośrednictwem komornika sądowego lub też wskazania aktualnego adresu, bądź też dowodu że pozwany mieszka pod adresem wskazanym w pozwie w ciągu 2 miesięcy pod rygorem zawieszenia postępowania, stanowi o tym § 2 art 139 (1) kpc.
„§ 2. Powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania, o którym mowa w § 1, składa do akt potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika albo zwraca pismo i wskazuje aktualny adres pozwanego lub dowód, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie terminu stosuje się przepis art. 177 § 1 pkt 6”.
Upoważnienie ustawowe do doręczenia przez komornika sądowego
Jednym z zadań komornika sądowego jest doręczenie korespondencji, jednak nie każdej, a tylko tej wskazanej w art. 3 ust. 4 ustawy o komornikach sądowych:
„1) na zlecenie sądu albo wniosek powoda zobowiązanego przez sąd na podstawie art. 139(1) § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego – osobiście doręcza bezpośrednio adresatowi zawiadomienia sądowe, pisma procesowe oraz inne dokumenty sądowe za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty, albo stwierdza, że adresat pod podanym adresem nie zamieszkuje; 1a) na zlecenie podmiotu, o którym mowa w pkt 1, podejmuje czynności zmierzające do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata”;
Z przytoczonego powyżej fragmentu przepisów wynika, że wniosek do komornika o doręczenie korespondencji może złożyć tylko sąd oraz powód zobowiązany przez sąd w trybie art. 139 (1) § 1 kpc. Doręczenie powinno być dokonane osobiście bezpośrednio adresatowi także komornik nie można doręczyć korespondencji małżonkowi czy dorosłemu domownikowi tak jak to sie odbywa w przypadku doręczeń przesyłek sądowych przez pocztę (doręczenie zastępcze – art. 139 kpc).
Sposób doręczenia
O tym w jaki sposób komornik powinien doręczyć korespondencję określa przepis art. 3a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.
Komornik dokonuje doręczenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku o doręczenie (jest do pobrania na naszej stronie w zakładce wnioski). Komornik doręcza korespondencję za potwierdzeniem odbioru, wpisując datę doręczenia.
Jeżeli adresata nie zastano przy próbie doręczenia, komornik ustala, czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem. W tym celu komornik może żądać niezbędnych informacji od sąsiadów czy innych osób z wyłączeniem osób i podmiotów wskazanych w art. 761 § 1(1) pkt 1-12. Treść ustaleń komornik wciąga do protokołu.
Jeżeli komornik sądowy ustali że adresat mieszka pod wskazanym adresem to pozostawi w oddawczej skrzynce pocztowej zawiadomienie o próbie doręczenia korespondencji wraz z informacją o możliwości jej odbioru w kancelarii komorniczej, z pouczeniem, że należy ją odebrać w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia. Jeśli komornik zastanie dorosłego domownika to dodatkowo pouczy go możliwości odbioru korespondencji przez adresata. W przypadku upływu 14 dniowego terminu, pismo uważa się za doręczone w ostatnim dniu terminu. Komornik zaś zwraca pismo podmiotowi zlecającemu informując o ustaleniach oraz o dacie doręczenia.
Co w przypadku gdy adresat nie mieszka pod wskazanym adresem?
Jeśli komornik ustali, że adresat nie mieszka pod wskazanym adresem bądź też nie będzie w stanie ustalić czy adresat tam mieszka to komornik zwróci pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie informując go o dokonanych ustaleniach, poprzez przesłanie kopii protokołu.
Zlecający może wtedy zawnioskować do komornika o ustalenie aktualnego adresu zamieszkania adresata. Stanowi o tym art. 3b ustawy o komornikach sądowych.
Komornik ustala adres zamieszkania poprzez żądanie udzielenia niezbędnych informacji od podmiotów wymienionych w art. 761 § 1 (1) pkt 3-6 kpc tj. organów podatkowych, organów rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.
Opłata za doręczenie i ustalenie aktualnego adresu
Opłata za doręczenie wynosi 60 zł.
Zgodnie z art. 22 ustawy o kosztach komorniczych opłatę wnosi się wraz z wnioskiem o doręczenie korespondencji. Komornik nie podejmuje czynności do czasu wniesienia opłaty. Jeśli wnioskodawca nie wniesie tej opłaty wraz ze złożeniem wniosku to komornik wezwie go do uiszczenia opłaty w ciągu 7 dni od doręczenie wezwania, pod rygorem zwrotu wniosku. Opłatę pobiera się za doręczenie na jeden adres, niezależnie od liczby adresatów pisma tam zamieszkałych i liczby podjętych prób doręczenia.
Opłata za ustalenie adresu wynosi 40 zł
Opłata od wniosku o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata wynosi 40 złotych.