Czy komornik może zająć majątek wspólny małżonków?

Trzeba rozróżnić 4 sytuacje:

  1. Tytuł wykonawczy jest wydany przeciwko małżonkom:

    w takiej sytuacji komornik może prowadzić egzekucję z majątku wspólnego małżonków jak również majątku odrębnego każdego z małżonków.

  2. Tytuł egzekucyjny jest wydany przeciwko dłużnikowi, natomiast Sąd nadał klauzulę wykonalności przeciwko dłużnikowi jak również małżonkowi z ograniczeniem odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową:

    W takim wypadku komornik może prowadzić egzekucję z majątku osobistego dłużnika jak również z majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka.

    Wnioskując a contrario jeżeli klauzula wykonalności nie jest wydana przeciwko małżonkowi dłużnika to komornik nie może prowadzić egzekucji z majątku wspólnego małżonków z wyjątkiem majątku określonego w art. 41 § 2 Kodeku rodzinnego i opiekuńczego tj. z wynagrodzenia za pracę dłużnika lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

  3. Tytuł egzekucyjny jest wydany przeciwko dłużnikowi, natomiast Sąd nadał klauzulę wykonalności przeciwko dłużnikowi jak również małżonkowi z ograniczeniem odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków.

    w takiej sytuacji komornik sądowy może prowadzić egzekucję z majątku osobistego dłużnika jak również z przedsiębiorstwa dłużnika wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków. Wnioskując a contrario komornik sądowy nie mając klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, chociażby z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku wspólnego bądź też przedsiębiorstwa dłużnika wchodzącego w skład majątku wspólnego nie może zająć przedmiotów wchodzących w skład przedsiębiorstwa dłużnika, a stanowiących majątek wspólny.

  4. Tytuł wykonawczy jest wydany tylko przeciwko dłużnikowi pozostającemu w ustroju wspólności małżeńskiej majątkowej.

    komornik może prowadzić egzekucje z majątku osobistego dłużnika oraz zgodnie z art. 41 § 2 Kodeku rodzinnego i opiekuńczego tj. z wynagrodzenia za pracę dłużnika lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy

Majątek wspólny a majątek osobisty

Majątek wspólny

Do majątku wspólnego małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (art. 31 § 1 Kodeku rodzinnego i opiekuńczego) jak również (katalog otwarty):

  • pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
  • dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
  • środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
  • kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.).

Do majątku wspólnego wchodzą również przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków, również w przypadku gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

Majątek osobisty

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową, jak również:

  1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
  2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
  3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom
  4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
  5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
  6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
  7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
  8. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
  9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
  10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Kiedy powstaje wspólność majątkowa małżeńska.

Wspólność majątkowa małżeńska powstaje z mocy prawa (jakby z automatu) z momentem zawarcia związku małżeńskiego. Można jednak zawrzeć umowę małżeńska majątkową – pospolicie zwaną jako intercyza (przed zawarciem związku małżeńskiego lub po jego zawarciu) w której dopuszczalne jest rozszerzenie wspólności majątkowej o majątek osobisty małżonka, lub też ustanowienie rozdzielności majątkowej.

Istotnym jest iż na podstawie art. 47 (1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską (np. rozszerzenie majątku wspólnego o majątek osobisty dłużnika), gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome. W związku z tym w przypadku gdy dłużnik zawrze z małżonkiem umowę majątkową w której rozszerzy wspólność majątkowa o swój majątek osobisty to małżonek nie może bronić się przed zajęciem tego składnika majątkowego jeśli nie poinformował wierzyciela o zawartej umowie z małżonkiem.